Immunostimulatie

Immunostimulatie is het proces waarbij de activiteit van het immuunsysteem wordt verhoogd of gericht geactiveerd. Het kan zowel de aangeboren als de adaptieve afweer versterken, met als doel infecties, kanker of andere aandoeningen beter te bestrijden. De werking berust op verschillende mechanismen, zoals activatie van antigen-presenterende cellen (bijvoorbeeld dendritische cellen en macrofagen), verhoogde producties van cytokinen en chemokinen, en stimulatie van cytotoxische T‑cellen of andere immuuncellen.

Voorbeelden van immunostimulantia zijn cytokines (bijv. interferonen, interleukinen), adjuvanten die vaccins versterken (zoals aluminiumhoudende verbindingen), en moleculaire prikkels die aangeboren-immuunreceptoren activeren (bijv. Toll-like receptor-agonisten). Daarnaast worden levende of inactieve micro-organismen gebruikt, zoals Bacillus Calmette-Guérin (BCG) bij blaascarcinoom, en topische middelen als imiquimod.

Toepassingen variëren van preventieve vaccinatie en bestrijding van infecties tot kankerbehandeling en ondersteuning van bepaalde immuunsysteemstoornissen. Immunostimulatie kan als aanvullende behandeling worden ingezet naast antivirale of antibiotische therapieën en als onderdeel van oncologische strategieën. Nieuwe benaderingen omvatten onder meer receptor-agonisten van het aangeboren immuunsysteem, nucleïnezuur-gebaseerde immunostimulerende middelen en dendritische cel-gebaseerde vaccinontwerpen.

Veiligheidsaspecten: overmatige ontstekingsreacties en auto-immuunverschijnselen kunnen optreden. Het gebruik van immunostimulantia vereist zorgvuldige afweging van baten en risico’s en professionele begeleiding. De effectiviteit varieert per aandoening en patiënt, en reglementaire goedkeuring en toezicht zijn vaak vereist.