Idealisering

Idealisering is het proces waarbij iemand iets of iemand als ideaal of volmaakt presenteert. Het houdt in dat positieve kenmerken overdreven worden benadrukt en tekortkomingen genegeerd of geminimaliseerd. Idealisering kan bewust of onbewust voorkomen en speelt een rol in persoonlijke relaties, politiek, cultuur en wetenschap.

In de psychologie wordt idealisering vaak gezien als een defensief mechanisme waardoor onzekerheid of angst wordt afgedekt door een positief beeld. In romantische relaties is vroege idealisering van de partner kenmerkend voor de beginfase; later kan de ontdekking van tekortkomingen leiden tot teleurstelling of ontkoppeling. Ook in collectieve zingeving kan idealisering collectieve idealen versterken, waardoor een realistischer beeld in het nauw komt.

In de wetenschap en techniek dient idealisering als methode om complexe systemen te modelleren door bepaalde factoren buiten beschouwing te laten. Voorbeelden zijn de veronderstelling van een vacuüm, wrijvingsloze beweging of puntmassa. In kunst en literatuur kan idealisering een stijlmiddel zijn om morele of sociale idealen uit te drukken; in politiek kan idealisering worden ingezet als retorisch middel om draagvlak te creëren of ideeën te verheffen.

Kritiek: idealisering kan leiden tot misverstanden, onrealistische verwachtingen en belemmering van kritisch denken. Een bewust of geoefend vermogen tot de-idealiseren helpt bij realistische oordeelvorming en bij het herkennen van de grenzen van wat als ideaal wordt gepresenteerd.