Herkomstlijnen

Herkomstlijnen zijn lijnen van directe afstamming die teruggaan tot voorouders en zo de geschiedenis van een individu, familie, populatie of soort illustreren. De term wordt vooral gebruikt in genealogie, maar ook in dier- en plantenkweek en in stambomen van populaties. Een herkomstlijn kan zowel naar moeders als naar vaders lopen, en soms worden aparte lijnen onderscheiden om specifieke erfelijke eigenschappen of oorsprong te volgen.

Een herkomstlijn wordt vastgesteld op basis van bronnen zoals geboorten-, huwelijks- en overlijdensakten, kerkboeken en registraties in stamboek- of familieboeken. In moderne context worden daar vaak DNA-analyses aan toegevoegd: mtDNA laat moederlijnen zien, terwijl Y-chromosoom-analyse paternosta of directe vaderslijn kan aantonen. Door deze gegevens te combineren kan men generaties terugreconstructies maken en het vertrouwen in bepaalde lijnen evalueren.

Toepassingen zijn onder meer genealogisch onderzoek, waarbij mensen hun familiegeschiedenis willen achterhalen; en in fokkerij en breedtebehoud, waar herkomstlijnen helpen bij het behouden van specifieke eigenschappen of bij het voorkomen van verlies van genetisch materiaal. In de population genetics en evolutiebiologie leveren herkomstlijnen inzicht in migratiepatronen, bottlenecks en demografische geschiedenis. In conservatie kunnen interpreteerbare lijnen bijdragen aan beheer van genetische diversiteit binnen een soort.

Uitdagingen zijn onder meer onvolledige of onbetrouwbare registers, onverwachte adoptie of niet-erkenning van afstamming, en fouten in stamboeken. DNA-tests kunnen helpen, maar leveren soms tegenstrijdige of beperkte informatie op. Daardoor vereist het vaststellen van officiële herkomstlijnen vaak kruisverwijzing tussen bronnen, genealogische lastenlijst en genetische data.