Giffengedrag

Giffengedrag, ook wel Giffen-gedrag genoemd, is een economisch verschijnsel waarbij de vraag naar een bepaald goed stijgt wanneer de prijs ervan stijgt, in tegenstelling tot de gebruikelijke daling volgens de wet van de vraag. Het begrip is genoemd naar Sir Robert Giffen, die in de negentiende eeuw een dergelijk fenomeen bij basisgoederen veronderstelde.

Het mechanisme berust op een sterk inkomenseffect: bij een prijsstijging daalt het reële inkomen van consumenten. Als het betreffende goed een groot deel van het budget uitmaakt, weinig substituten heeft en als inferior wordt beschouwd, kan de extra vraag naar dat goed toenemen omdat mensen minder kunnen uitgeven aan duurdere vervangers. In dergelijke omstandigheden kan de prijsstijging leiden tot een hogere koophoeveelheid van het goed in kwestie.

Empirisch bewijs voor echte Giffen-goederen is schaars en omstreden. Historische voorbeelden worden vaak aangehaald uit contexten van voedselarmoede, maar veel waarnemingen kunnen ook anders verklaard worden door factoren als beschikbaarheid, seizoen of veranderingen in voorkeuren. In moderne literatuur blijft duidelijke en consistente bewijsvoering voor Giffen-gedrag zeldzaam, en veel economen bekijken het als een zeldzame uitzondering op de gebruikelijke prijsvraag.

Samengevat vormt Giffengedrag een bijzondere uitzondering op de wet van de vraag, die onder specifieke omstandigheden kan voortkomen uit het samenspel van ruime uitgaven aan een basaal, inferior goed en een significant inkomenseffect wanneer de prijs stijgt.