Gewrichtsuitingen

Gewrichtsuitingen zijn klinische manifestaties van aandoeningen die het gewricht betreffen. In de geneeskunde verwijst de term naar de verschijnselen die samenkomen wanneer een gewricht betrokken is, zoals pijn, zwelling en stijfheid. Ze kunnen optreden bij vele aandoeningen en kunnen inflammatoir of niet-inflammatoir van aard zijn. Het herkennen van de gewrichtsuitingen is van belang voor diagnose, evaluatie en monitoring van de ziekte.

Veelvoorkomende kenmerken zijn pijn bij beweging of in rust, zwelling door synovitis of effusie, warmte en erytheem, beperkte of asymmetrische bewegingsvrijheid, ochtendstijfheid en crepitaties. Bij inflammatoire aandoeningen zijn de pijn en stijfheid vaak ’s ochtends langdurig, terwijl bij degeneratieve aandoeningen pijn vaker bij belasting aanwezig is.

Oorzaken variëren van inflammatoire artritis (zoals reumatoïde artritis, spondylartritis), degeneratieve gewrichtsaandoeningen (artrose), metabole aandoeningen (jicht, pseudogicht), tot septische artritis en systemische aandoeningen met gewrichtsbetrokkenheid (bijvoorbeeld lupus).

Diagnostiek omvat anamnese en lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek (CRP/ESR, autoantistoffen zoals RF en anti-CCP bij inflammatoire artritis), en beeldvorming (X-ray, echografie, MRI). Indien mogelijk wordt synoviaal vocht geanalyseerd bij suspectie op infectie of kristalartropathie.

Behandeling is gericht op de onderliggende aandoening en kan bestaan uit NSAID’s of pijnstillers, ontstekingsremmende medicatie, corticosteroïden, DMARDs bij inflammatoire artritis, en fysiotherapie. Prognose varieert afhankelijk van oorzaak en tijdige behandeling; sommige uitingen verbeteren met behandeling, andere vereisen langdurige zorg.