Gevoeligheden

Gevoeligheden verwijzen naar de mate waarin iemand of iets reageert op prikkels of invloeden. Het begrip wordt in diverse disciplines gebruikt en heeft zowel fysieke als psychische connotaties. In de dagelijkse taal kan men praten over sociale of emotionele gevoeligheden, terwijl in wetenschappelijke context vaak sprake is van meetbare responsiviteit.

Menselijke gevoeligheden omvatten emotionele gevoeligheid, oftewel het vermogen signalen van anderen waar te nemen en empathie te tonen, maar ook een meer reactieve toestand zoals stressgevoeligheid. Zintuiglijke gevoeligheden verwijzen naar overprikkeling van zintuigen zoals geluid, licht, geur of aanraking, wat kan leiden tot ongemak of een beperkte tolerantie.

Medische gevoeligheid of overgevoeligheid staat in de geneeskunde meestal voor een overmatige reactie op stoffen of prikkels, zoals allergieën, voedselovergevoeligheid of geneesmiddelovergevoeligheid. Overgevoeligheidsreacties variëren in ernst en vereisen soms medische evaluatie en behandeling.

In statistiek en diagnostiek wordt gevoeligheid (sensitivity) gebruikt om de kans aan te geven dat een test positief is bij degenen die de aandoening daadwerkelijk hebben. Het begrip staat tegenover specificiteit en bepaalt mede de bruikbaarheid van een test.

Beheer van gevoeligheden kan bestaan uit aanpassing van de omgeving, training in copingstrategieën, of medische behandeling waar nodig. Een helder begrip van welke gevoeligheden men heeft, kan ondersteuning en preventie verbeteren.