Getijdenrivieren

Getijdenrivieren zijn rivieren waarvan de waterstand en stroming sterk beïnvloed worden door de getijden van de aangrenzende zee. Ze ontstaan in estuaria waar zoet rivierwater en zout zeewater elkaar ontmoeten. Door vloed kan zeewater stroomopwaarts in de rivier komen, terwijl bij eb de stroming naar zee gericht blijft. Hierdoor varieert de waterstand dagelijks en kunnen delen van de rivier momentaan tegen de normale rivierstroom in stromen.

In getijdenrivieren mengt zich zoet en zout water, waardoor er zones met verschillende saliniteit ontstaan, van vers water in de bovenloop tot brakkig en zout water dichter bij de monding. De reikwijdte van de getijinvloed hangt af van factoren zoals diepte, breedte en de vorm van de riviermonding, de hoeveelheid rivierafvoer en de zeepeilverschillen. De grens waar de getijwerking afneemt wordt vaak de estuariumgrens genoemd.

Ecologisch en economisch spelen getijdenrivieren een belangrijke rol. Ze vormen unieke estuariene ecosystemen met brakke habitats die onder meer vissen en watervogels huisvesten. Voor de scheepvaart en het waterbeheer brengen de getijden ook uitdagingen met zich mee, zoals zoutintrusie, onderhoud van vaarwegen en de beveiliging tegen overstromingen via sluizen en dijken.

In de Benelux zijn de Rijn, Maas en Schelde voorbeelden van getijdenrivieren in hun respectievelijke estuaria, waar de getijinvloeden nog merkbaar zijn in de benedenlopen. Vergelijkbare processen komen ook voor langs Noordzeekustgebieden wereldwijd.