Geleidingscellen

Geleidingscellen zijn een verzamelnaam voor cellen die elektrische signalen kunnen overbrengen en zo communicatie in organismen mogelijk maken. De term wordt vaak gebruikt voor de zenuwcellen in het zenuwstelsel en voor gespecialiseerde cellen in het hart die de prikkelgeleiding coördineren.

In het zenuwstelsel zijn neuronen de primaire geleiders. Een neuron bestaat uit dendrieten, een cellichaam en een axon. Elektrische signalen ontstaan door de opening en sluiting van ionkanalen, wat leidt tot een actiepotentiaal. Dit potentiaal wordt langs het axon geleid en op synapsen omgezet in chemische signalen die vervolgens andere cellen activeren. De snelheid van geleiding wordt beïnvloed door de diameter van het axon en of het axon myeliniseerd is; myelinisatie versnelt de voortgeleiding door saltatoire geleiding langs knopen van Ranvier.

In het hart bestaan gespecialiseerde geleidingscellen in het sinusknoop, de AV-knoop, de bundel van His en de Purkinje-vezels. Deze cellen genereren en verspreiden de elektrische impuls die de hartslag bepaalt. Pacemakercellen in de sinusknoop vertonen automatische depolarisatie en stellen zo het ritme. De snelle verspreiding door de Purkinje-netwerken zorgt ervoor dat de ventrikels gecoördineerd samentrekken.

Naast neuronale en cardiale geleiding worden cellen vaak elektrisch gekoppeld via gap junctions, waardoor directe ionenstroom tussen cellen mogelijk is en snelle impulsgeleiding wordt ondersteund. Het functioneren van geleidingscellen is cruciaal voor spierbewegingen, reflexen en andere vitale processen; stoornissen kunnen leiden tot neurologische aandoeningen of hartgeleidingsstoornissen.