Enkelwerkende

Enkelwerkende is een aanduiding in de techniek voor een actuator waarbij kracht in slechts één richting wordt gegenereerd. De term komt veel voor bij hydraulische en pneumatische cilinders en pompen. Bij een enkelwerkende cilinder wordt de aandrijving geleverd tijdens de uitgaande slag door druk op één zijde van de zuiger; de terugslag vindt plaats door een veer, zwaartekracht of een externe belasting, en niet door persdruk op beide zijden.

Werking: Een ventiel laat vloeistof of perslucht toe op één zijde van de zuiger, waardoor deze uitsteekt. Na de slag wordt de aandrijfdruk aan die zijde onderbroken en trekt de zuiger terug door de veer of door de externe belasting. De tegengestelde zijde van de cilinder blijft meestal vrij of is verbonden met een reservoir; er vindt geen actieve terugdrukkracht van druk aan de andere kant plaats.

Toepassingen: Enkelwerkende cilinders worden gekozen bij eenvoudige, compacte aandrijvingen waar eenzijdige slag volstaat, zoals klemsystemen, deurafsluiters, eenvoudige grijpers en in sommige automatiseringstaken waar een snelle, rechtlijnige uitslag nodig is.

Voordelen en beperkingen: De constructie is doorgaans eenvoudiger, robuuster en goedkoper dan dubbelwerkende systemen. Een enkelwerkende cilinder levert kracht in één richting en vereist een aparte terugstroommechanisme (veersysteem of externe belasting). Nadelen zijn onder meer beperkte controle over terugslag, afhankelijkheid van veer- of lastkrachten, en mogelijk minder hold-positie bij variabele lasten. Voor bidirectionale kracht wordt meestal uitgeweken naar een dubbelwerkende cilinder.