Eindelevensfase

Eindelevensfase is de periode in het leven waarin iemand zich in de laatste fasen van een ziekte of aandoening bevindt, vaak met beperkte levensverwachting. In deze fase verschuift de zorgfocus van genezing of levensverlenging naar verzachting van lijden, behoud van comfort, waardigheid en kwaliteit van leven voor de patiënt, en ondersteuning van naasten. Het is een begrip uit de palliatieve zorg en geriatrie en speelt een centrale rol bij zorgplanning en beslissingen over behandelingen die wel of niet worden voortgezet.

Indicaties voor de eindelevensfase zijn onder meer een afnemende functionele status, progressieve of onomkeerbare ziekte met refractaire symptomen, en signalen dat de ziekte in een vergevorderd stadium verkeert. Prognose blijft vaak onzeker en varieert per individu; de duur van de fase kan weken tot maanden beslaan. Het ging om een zorgproces dat sterk afhangt van de persoonlijke situatie, wensen en waarden van de patiënt.

Zorg in deze fase is multidisciplinaire zorg en kan thuis, in een hospice of in een ziekenhuis plaatsvinden. Belangrijke onderdelen zijn pijn- en symptoomcontrole, psychosociale en spirituele ondersteuning, en begeleiding van familie en naasten. Bij de zorg hoort ook heldere communicatie over doelen van zorg, en waar mogelijk advance care planning, wilsverklaringen en wensen ten aanzien van bijvoorbeeld hervatting of stopzetten van ingrijpende behandelingen.

Ethiek en legaliteit spelen een rol, met aandacht voor autonomie, geïnformeerde toestemming en gedeelde besluitvorming. Palliatieve zorg in de eindelevensfase streeft naar zo veel mogelijke kwaliteit van leven in de resterende tijd, met respect voor de waarden en voorkeuren van de patiënt.