Eerstelijnszorg

Eerstelijnszorg is de eerste lijn van contact tussen burgers en het gezondheidssysteem. Het omvat de zorg die dichtbij huis wordt geleverd en gericht is op preventie, vroegdiagnose, behandeling van veelvoorkomende aandoeningen en coördinatie van zorg. Het doel is zorg toegankelijk, continu en persoonsgericht te maken, met aandacht voor een gezonde leefstijl en ziektepreventie.

Belangrijke aanbieders zijn de huisarts en diens praktijkteam, waaronder praktijkondersteuners (POH), verpleegkundigen, en vaak verloskundigen. In de eerste lijn worden ook fysiotherapeuten, diëtisten en andere paramedici ingezet. Daarnaast speelt wijkverpleging een cruciale rol in thuiszorg en chronische zorg. Tandzorg valt meestal buiten de basis huisartsenzorg en is doorgaans aanvullend.

Een kernkenmerk is de poortwachtersfunctie: de huisarts fungeert als eerste contactpunt en bepaalt of en wanneer verwijzing naar tweedelijnszorg (specialistische zorg of ziekenhuis) nodig is. Dit bevordert doelmatige zorg en voorkomt onnodige hospitalisatie. De eerste lijn werkt vaak in teams en integreert digitale tools voor diagnostiek, consulten en follow-up.

Financiering en organisatie variëren per land, maar wordt in veel systemen gerealiseerd via een basisverzekering en afspraken tussen zorgverleners en verzekeraars. Patiënten hebben doorgaans een vaste huisarts en bouwen zo aan een samenhangend, persoonsgericht zorgpad. Bij ontwikkelingen gaat het om meer focus op chronische zorg, digitalisering, telezorg en versterkte samenwerking binnen de eerstelijnszorg.