Dwarsdoorsnedeonderzoek

Dwarsdoorsnedeonderzoek is een onderzoeksontwerp in de epidemiologie en sociale wetenschappen waarbij gegevens van deelnemers op één moment in de tijd worden verzameld. Het doel is om de prevalentie van ziekten, gezondheidskenmerken of risicofactoren te beschrijven en om associaties tussen variabelen te onderzoeken. Omdat de informatie slechts een momentopname betreft, kan het ontwerp geen betrouwbare informatie leveren over de volgorde van gebeurtenissen en is het beperkt in het aantonen van causale relaties.

De uitvoering omvat het definiëren van de doelpopulatie, het selecteren van een representatieve steekproef en het verzamelen van data via vragenlijsten, klinische metingen of bestaande dossiers. De analyse richt zich op descriptieve statistiek zoals prevalentiepercentages en op het onderzoeken van relaties tussen variabelen, bijvoorbeeld met stratificatie of regressie om confounding te corrigeren.

Voordelen van dwarsdoorsnedeonderzoek zijn onder meer dat het relatief snel en goedkoop is en een momentopname biedt van de populatie, met de mogelijkheid om meerdere uitkomsten tegelijk te onderzoeken. Nadelen zijn temporele ambiguïteit, wat construeert dat causale inferenties beperkt zijn, en biases zoals selectie- en nonresponse-bias, meetfouten en confounding.

Toepassingsgebieden zijn onder meer publieke gezondheids surveillance, descriptieve epidemiologie en markt- of sociaalwetenschappelijk onderzoek. Een typisch voorbeeld is een nationale gezondheidsenquête die de prevalentie van roken, BMI en aandoeningen beschrijft en relaties onderzoekt met leeftijd en geslacht.