Dubbelseende

Dubbelseende, of diplopie, is het zien van twee beelden van één object. Het kan tijdelijk zijn en optreden bij één oog (monoculair) of bij beide ogen (binoculair). Monoculair diplopie verdwijnt meestal als het betreffende oog wordt afgedekt en heeft vaak oogheelkundige oorzaken zoals refractieafwijkingen die niet goed gecorrigeerd zijn, keratopathie of cataract. Binoculaire diplopie ontstaat doordat de ogen niet goed samenwerken; het dubbele beeld verdwijnt meestal wanneer één oog wordt afgedekt.

Oorzaken zijn onder meer: monoculair—refractieproblemen, keratopathie en cataract; binoculair—stoornissen van de oogstand of oogspieren en hun zenuwvoorziening (bijvoorbeeld craniale zenuwen III, IV of VI), myasthenia gravis, thyroïd-gerelateerde orbitopathie, inflammatoire of ischemische hersenaandoeningen, internucleaire ophthalmoplegie en trauma of beroerte. Ook diabetes en hoge bloeddruk kunnen bijdragen.

Symptomen kunnen bestaan uit dubbelbeelden die horizontaal, verticaal of schuin staan, soms vergezeld van hoofdpijn of wazig zicht. Plotseling ontstane diplopie met neurologische verschijnselen vereist spoedevaluatie om ernstige oorzaken zoals beroerte of aneurysme uit te sluiten.

Diagnose en behandeling: een oogarts onderzoekt meestal visus, refractie en oogspierfuncties, eventueel gevolgd door beeldvorming (CT/MRI) bij verdenking op neurologische aandoeningen. Behandeling is afhankelijk van de oorzaak: monoculaire diplopie wordt vaak behandeld met correctie van refractie of cataractchirurgie; binoculaire diplopie kan prismen, occlusie of orthoptische oefeningen vereisen en tegelijkertijd de onderliggende aandoening behandelen. Prognose varieert afhankelijk van de oorzaak; sommige vormen verbeteren na behandeling, anderen kunnen chronisch blijven.