Diagonaalsering

Diagonaalsering is een term die in Nederlandse vakpublicaties wordt gebruikt om een methode te beschrijven waarbij elementen in een dataset, matrix of netwerk zodanig worden gerangschikt dat significante relaties langs een diagonale lijn of diagonale patronen uitgelijnd raken. Het woord is een neologisme en wordt in uiteenlopende contexten toegepast, van data-analyse tot ontwerp en visualisatie. Omdat het geen formele, gestandaardiseerde definitie heeft, varieert de interpretatie per discipline.

In data-analyse verwijst diagonaalsering meestal naar het herordenen van variabelen of van een matrix zodat grote correlaties of overeenkomsten dichter bij de hoofddiagonaal komen te liggen. Dit kan de interpretatie vergemakkelijken en bij toepassingen zoals compressie of matrixfactorisatie helpen. Veel gebruikte benaderingen richten zich op het bepalen van een optimale permutatie van rijen en kolommen, via seriation-technieken of heuristieken die de off-diagonale ruis minimaliseren.

In ontwerp en informatiesturing kan diagonaalsering ook slaan op het plaatsen van elementen langs een diagonale route in een raster of lay-out, zodat afhankelijkheden, prioriteiten of patronen beter zichtbaar worden. De term is niet bindend vastgelegd en de implicaties zijn afhankelijk van de gebruikte methode en context. Kritiek richt zich op het ontbreken van standaardisatie en de mogelijkheid dat de term verwarring oproept met verwante begrippen zoals seriation of andere vormen van matrixreordering; daarom wordt vaak aangeraden om expliciet de gebruikte techniek te benoemen.

Zie ook: Seriation, Diagonalisering, Matrixreordering.