Conflictbeslechting

Conflictbeslechting is het geheel aan processen en methoden bedoeld om conflicten en geschillen tussen twee of meer partijen op te lossen op een manier die rekening houdt met de belangen van alle betrokkenen en de relatie tussen hen behoudt of herstelt. Binnen deze term worden zowel informele praktijkvormen als formele rechtsgevolgen onderscheiden, afhankelijk van de context, de aard van het conflict en de wensen van de partijen.

Er bestaan informele en formele opties. Informele methoden omvatten onderhandeling en bemiddeling, waarbij partijen samen tot een oplossing komen met of zonder hulp van een neutrale tussenpersoon. Formele opties betreffen arbitrage en rechtspraak, waarbij een onafhankelijke partij een bindende uitspraak doet. Tussen deze twee liggen gemengde vormen zoals gefaciliteerde onderhandelingen en consiliaire bemiddeling.

Een veelgebruikte aanpak volgt doorgaans fasen: probleemdefinitie, inventarisatie van belangen, genereren van opties, evaluatie en selectie, en implementatie van overeenstemming. Vertrouwelijkheid en vrijwilligheid zijn kernwaarden bij bemiddeling, terwijl arbitraal of gerechtelijk besluit binding en handhaving garandeert.

Belangrijke spelers zijn de partijen zelf, en bij bemiddeling een mediator, bij arbitrage een arbiter en bij rechtspraak een rechter. Conflictbeslechting vindt plaats in uiteenlopende contexten: persoonlijke relaties, arbeid en ondernemingsrelaties, internationale betrekkingen en publieke conflicten. Cultuur, machtsevenwichten en toegang tot middelen beïnvloeden de uitkomst.

Voordelen zijn onder meer tijd- en kostenbesparing, bevordering van samenwerking en behoud of herstel van relaties. Nadelen kunnen zijn dat informele processen niet altijd bindende uitspraken opleveren en dat succes afhankelijk is van vrijwillige deelname en eerlijkheid, terwijl afdwingbare uitkomsten afhankelijk zijn van de gekozen procedure.