Celherkenning

Celherkenning verwijst naar het vermogen van cellen om andere cellen te identificeren en te onderscheiden op basis van moleculaire signalen op hun oppervlak. Het is een fundamenteel proces in organismen, essentieel voor immuunbewaking, weefselontwikkeling en cellulaire communicatie.

Mechanismen van celherkenning gebeuren vooral via receptor-ligand-interacties. In het immuunsysteem herkennen T-cellen antigeenfragmenten gepresenteerd door MHC-klasse I of II-moleculen op andere cellen, via de T-celreceptor. B-cellen herkennen directe antigenen met hun B-celreceptor. Natural killer-cellen bepalen zelf/niet-zelf vaak via afwezigheid van MHC-klasse I of via stress-geïnduceerde liganden. Daarnaast spelen adhesie-moleculen zoals cadherinen, integrines en selectines een belangrijke rol in contactvorming en signaaloverdracht tussen cellen. De glycocalyx, een suikerlaag op het celoppervlak, en bijbehorende glycoproteïnen dragen bij aan selectieve herkenning en communicatie tussen cellen.

Rol in ontwikkeling en weefselorganisatie: tijdens embryonale ontwikkeling dragen herkenningssignalen bij aan cellulaire sortering en differentiatie, wat leidt tot juiste weefselpatronen en orgaanvorming. Ook in volwassen weefsels is celherkenning cruciaal voor homeostase, wondgenezing en regeneratie.

Toepassingen en betekenis: celherkenning is bepalend voor transplantatiecompatibiliteit (HLA/MHC-typing beïnvloedt afstoting), auto-immuunaandoeningen en kankerimmunotherapie, waarbij tumorcellen specifieke antigenen en liganden presenteren. Wetenschappelijk onderzoek naar celherkenning ondersteunt het begrip van ziekten en de ontwikkeling van gerichte therapieën.

Onderzoek en methoden: flow cytometrie, immunohistochemie en moleculair typing (MHC/HLA) worden gebruikt om herkenningskaders te bestuderen, samen met ligand-receptorbinding assays en live-cell imaging om dynamische communicatie te observeren.