Boetedoening

Boetedoening is een begrip uit het Nederlands dat verwijst naar de practijk van het doen van boete of verzoening voor verkeerde daden of zonden. De term is afgeleid van boete en het werkwoord doen, en duidt op activiteiten of gedragingen die bedoeld zijn om schuld te erkennen en sporen van onrecht goed te maken.

In christelijke tradities is boetedoening historisch een kernbegrip. Binnen het katholicisme en in oudere protestantse tradities omvatte het vaak privé- en publiekelijke acties van berouw en genoegdoening: gebed, vasten, aalmoeien, beproefde zelfdiscipline, en soms sacramentele boetedoening zoals vergeving en verzoening met God en medemensen. In vroegere tijden kon dit ook lichamelijke boetedoening of zelfkastijding betreffen, maar in veel hedendaagse praktijken is de nadruk meer op innerlijke ommekeer en op de vrijwillige uitvoering van goede werken dan op strikte vormen. Boetedoening staat tegenover straf of boete opgelegd door derden; zij dient als een proces van verantwoording en herstel.

In hedendaags Nederlands gebruik kan boetedoening ook secuurder worden opgevat als het tonen van berouw en het nemen van verontschuldigingen of restituties in bredere zin. Het begrip wordt dan niet alleen religieus gebruikt, maar ook in sociaal-morale contexten om aan te geven dat iemand verantwoordelijkheid wil nemen voor schade en zich inzet voor herstel.

Culturele en morele contexten variëren in interpretatie: sommigen zien boetedoening als een constructieve weg naar groei en verzoening, anderen beklemtonen dat overmatige of legalistische boetedoening weinig heil brengt zonder oprechte ommekeer. Moderne discussies wisselen tussen innerlijke berouw en uiterlijke handelingen als vorm van verantwoording.