Bevriezingsschade

Bevriezingsschade is schade die ontstaat door bevriezing van water in cellen, weefsels of materialen bij blootstelling aan lage temperaturen. In landbouw en tuinbouw is de schade meestal het gevolg van ijsvorming in plantenweefsels. Doordat water extracellulair kan bevriezen, verliezen cellen water en treden uitdroging en plasmolyse op; bij snelle of extreme afkoeling kan ook intracellulair ijs ontstaan, wat membraanschade en celschade veroorzaakt. De resulterende structuur- en metabole schade leidt vaak tot verwelking, verkleuring, krimp of afsterven van plantendelen en verlies van opbrengst of kwaliteit. Bij opslag van voedingsmiddelen kan bevriezingsschade celbreuk en veranderingen in textuur en smaak veroorzaken.

In infrastructuur en bouw treedt bevriezingsschade op door vorst-dooi-cycli. Water in poriën van beton, asfalt en leidingen zet uit bij bevriezen, wat microcracks, scheuren en lekkages kan veroorzaken. Bodems kunnen door uitzetting verschuiven of hard worden, wat gebouwen, wegen en grafische constructies kan raken.

Preventie en mitigatie

- In gewassen: kies koude- of droogtetolerante rassen; gebruik afdekking, windschermen en mulchen; irrigatie of beluchten om uitdroging te beperken; zorg voor goede drainage.

- In opslag en voedselverwerking: bewaarkoeling en vochtigheidscontrole; geleidelijke ontdooiing.

- In bouwwerken: drainage en isolatie; vorstvrije positionering van leidingen; tijdige inspectie en onderhoud.

Signalen van schade zijn onder meer verkleuring, verwelking, barsten of verlies van structurele integriteit. Bevriezingsschade wordt vaak nagebootst door weersomstandigheden en seizoensgebonden temperatuurschommelingen.