Beslissingen

Beslissingen zijn keuzes tussen alternatieve handelingen of standpunten met als doel een gewenste uitkomst te realiseren. Ze komen voor in vrijwel elk domein, van individuele keuzes tot organisatorisch beleid, en variëren in complexiteit en risico. Een belangrijk onderscheid in beslissingen is routine versus niet-routinematige beslissingen.

Het beslissingsproces kent doorgaans vijf fasen: probleem- en doeldefinitie, informatieverzameling en het genereren van alternatieven, evaluatie en selectie, uitvoering en opvolging. Bij rationele besluitvorming gaat men uit van volledige informatie en logische afweging, maar in de praktijk speelt beperkte rationaliteit een rol: mensen zoeken vaak een bevredigende oplossing in plaats van het optimale.

Invloeden op beslissingen omvatten cognitieve biases, emoties en de organisatorische context. Veelvoorkomende biases zijn bevestigingsbias, overmoed en de beschikbaarheidsheuristiek. Onzekerheid, risico en de belangen van betrokkenen kunnen de uitkomst aanzienlijk beïnvloeden. Technologische hulpmiddelen, zoals data-analyse en dashboards, ondersteunen beslissingen maar kunnen ook leiden tot overmatige afhankelijkheid van cijfers.

Er zijn verschillende typen beslissingen: routinematige beslissingen, niet-routinematige beslissingen, strategische, tactische en operationele beslissingen, en persoonlijke versus organisatorische beslissingen. Sommige beslissingen zijn programmeerbaar en herhaalbaar, terwijl andere niet-programmeerbaar en unieke uitdagingen met zich meebrengen.

Uitkomsten van beslissingen bepalen prestaties en koers van organisaties. Besluitvorming wordt ondersteund door informatiesystemen en governance, met duidelijkheid over besluitrechten en betrokkenheid van relevante stakeholders.