Basaalmembraan

Basaalmembraan is een dunne, gespecialiseerde laag van de extracellulaire matrix die als grenslaag fungeert tussen epitheliale of endotheliale cellen en het onderliggende bindweefsel. Het maakt deel uit van het basale membraan en ligt direct onder de cellen, wat stabiliteit biedt aan weefsels en de integriteit van de weefselbarrière ondersteunt.

De basaalmembraan bestaat uit de basale lamina (basale lamina), doorgaans onderverdeeld in lamina rara en lamina densa. Deze laag wordt geproduceerd door de epitheelcellen en bevat eiwitten zoals laminine en type IV collageen, samen met nidogen (entactine) en heparan-sulfaat proteoglycanen (perlecan). Daaronder kan de reticulaire lamina liggen, geproduceerd door bindweefselspecialisten en rijk aan collageen type III. De basale lamina is verbonden met de onderliggende matrix via ankerproteïnen zoals integrines.

Functies: de basaalmembraan biedt structurele ondersteuning, bepaalt celpolarisatie en differentiatie, en fungeert als filtratie- en selectieve barrière in organen zoals de nier. Het dient als substraat voor celadhesie en migratie en speelt een rol bij weefselherstel en signaalcommunicatie tussen cellen en matrix.

Pathologie: beschadiging of remodelering van de basale membraan kan leiden tot diverse aandoeningen, waaronder huid- en nierziekten. Bij diabetische nefropathie wordt de glomerulaire basale membraan verdikt; auto-immuun aandoeningen zoals Goodpasture-syndroom richten zich tegen basale membraan-eiwitten zoals type IV collageen.