Autorisatiemodellen

Autorisatiemodellen zijn frameworks die bepalen of een entiteit – meestal een gebruiker, proces of apparaat – toegang krijgt tot een hulpbron of dienst. Ze vertalen beveiligingsbeleid naar concrete toegangsrechten en regels. Autorisatie volgt op authenticatie en wordt toegepast in systemen zoals besturingssystemen, applicaties en cloud-omgevingen, waar beleid centraal of lokaal kan worden afgedwongen.

De belangrijkste modellen zijn RBAC, ABAC, DAC en MAC. RBAC verleent toegang op basis van rollen; rechten zijn aan rollen gekoppeld en kunnen hiërarchieën en scheiding van taken mogelijk maken. ABAC bepaalt toegang via attributen van gebruiker, resource en omgeving; beleidsregels maken contextafhankelijke beslissingen mogelijk. DAC laat de eigenaar van een object beslissen wie rechten heeft, doorgaans via toegangsbeheerlijsten. MAC legt centrale, dwingende regels op en beperkt gebruikersrechten door labels en beveiligingsniveaus.

Andere benaderingen omvatten capability-based security, waarbij toegang wordt verleend door specifieke tokens (capabilities). Moderne systemen combineren vaak modellen, bijvoorbeeld RBAC met ABAC-lagen, en gebruiken policy engines om beleid te beheren en te auditen.

Ontwerp- en implementatieoverwegingen omvatten least privilege, governance, auditing en prestatie. De keuze hangt af van organisatiebehoeften, veranderlijkheid van attributen, regelgeving en gewenste balans tussen controle en flexibiliteit. In de praktijk worden combinaties toegepast.