Antigeenontdekking

Antigeenontdekking is het proces waarbij antigenen worden geïdentificeerd die een immuunrespons kunnen opwekken of dienstdoen als diagnostische targets. In de immunologie verwijst het naar het ontdekken van moleculen, zoals eiwitten van pathogenen, allergenen of tumoren, die door antistoffen of T-celreceptoren specifiek worden herkend. Het gebied combineert experimentele en computationele benaderingen en integreert proteomica, genomica en bio-informatica.

Methoden omvatten immunologische assays zoals ELISA en Western blot om binding tussen antistoffen en antigenen aan te tonen, immunopresipitatie, en massaspectrometrie (LC-MS/MS) voor identificatie van eiwitfragmenten. Proteïne-microarrays en fagen-display libraries worden gebruikt om epitopen te identificeren, terwijl peptidelibraries en structurele biologie helpen bij het bepalen van conformationale epitopen. Computationale predictie van B- en T-cel epitopen, gevolgd door experimentele validatie, wordt steeds gebruikelijker. Nieuwe integratieve benaderingen gebruiken transcriptomics en proteomics om kandidaat-antigenen te prioriteren.

Toepassingen zijn onder meer vaccinontwikkeling, diagnostische tests en therapeutische targeting, zoals monoclonale antilichamen en kankerimmunotherapie. Ook het identificeren van allergenen speelt een belangrijke rol in klinische diagnostiek en voedselveiligheid.

Uitdagingen omvatten antigen-variabiliteit, kruisreactiviteit en lage immunogeniciteit; veel epitopen zijn conformational en vereisen juiste vouwing van eiwitten. Daarnaast kunnen monsters complex zijn en regulatoire en ethische overwegingen bij klinisch onderzoek een rol spelen.

Met de opkomst van high-throughput en geïntegreerde -omics-benaderingen groeit de snelheid en nauwkeurigheid van antigeenontdekking, ondersteund door databanken zoals UniProt en immunologische databases die epitopeninformatie cureren.