Éénonderdelenwagens

Éénonderdelenwagens zijn een categorie goederentreinenwagens bedoeld voor het transport van één enkel groot onderdeel in één rit. Het begrip wordt gebruikt in de Nederlandse en bredere Europese spoorwegpraktijk voor wagens die ontworpen zijn om een losse lading in zijn geheel te vervoeren, zonder de lading in kleinere stukken te verdelen.

Kenmerken van dit type wagen zijn doorgaans een lange, lage platformconstructie of een robuuste open frame, versterkte uiteinden en meerdere bevestigingspunten voor spanbanden en lastdragend materiaal. De wagens hebben vaak zware bogies en een laag zwaartepunt om stabiliteit te bieden tijdens transport. Soms zijn ze voorzien van verstelbare uiteinden of ophangingen om afwijkende ladingen beter vast te zetten.

Voorbeelden van ladingen die met éénonderdelenwagens worden vervoerd, zijn turbineonderdelen, scheepsonderdelen, grote machineblokken, windturbinedelen of prefabmodulen die niet in kleinere partijen kunnen worden opgesplitst.

Het vervoer vereist uitgebreide planning. Laden en lossen gebeurt meestal met kranen of hijsinstallaties, en de geaccepteerde last- en gewichtslimieten kunnen per land of route variëren. Doorgaans is toestemming of begeleiding door specialisten vereist, en routeplanning houdt rekening met lengte, aslasten, hoogte- en breedtebeperkingen.

Historisch gezien ontstond het concept in de jaren twintig tot vijftig van de twintigste eeuw met de opkomst van grootschalige industriële fabricage en de behoefte aan efficiënt transport van één groot onderdeel. Tegenwoordig blijft het nichegebruik in de Europese spoorlogistiek bestaan wanneer ladingen niet uit te splitsen zijn of standaardwagens niet volstaan.