zygotische

Zygotische is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betrekking heeft op de zygote, de cel die ontstaat bij de samensmelting van een eicel en een zaadcel tijdens seksuele voortplanting. Het woord stamt af van zygote, met het achtervoegsel -isch/-ische.

In de biologie wordt zygotisch voornamelijk gebruikt om processen, eigenschappen of toestanden te beschrijven die toebehoren aan het zygote of aan het zygotische genoom. Voorbeelden zijn zygotische ontwikkeling, de periode na bevruchting waarin klievingsdelingen plaatsvinden en het embryo zich vormt, en zygotische activatie van het genoom, waarbij het zygotegenoom actief wordt met transcriptie van embryonaal mRNA. Ook kan men spreken van zygotische kenmerken wanneer een eigenschap rechtstreeks aan de zygote wordt toegeschreven.

Het gebruik van zygotische onderscheidt zich van termen die verwijzen naar gameten of later ontwikkelende stadia, zoals gonadale of embryonale fasen. Hoewel het begrip vooral in embryologie en moleculaire ontwikkelingsbiologie voorkomt, kan het in vergelijkende biologie ook bij andere organismen worden aangetroffen, met soortspecifieke variaties in timing (bijvoorbeeld variaties in wanneer de zygotische activatie plaatsvindt).

In het Nederlands verschijnt de vorm zygotische of zygotisch afhankelijk van het zelfstandig naamwoord waar het bijwoord bij hoort, meestal als zygotische ontwikkeling, zygotisch begin van het embryo of zygotische activatie. Zie ook: zygote; zygotische activatie.