zelfreinigend

Zelfreinigend is een term die verwijst naar materialen, oppervlakken of systemen die zichzelf kunnen schoonmaken of vervuiling verminderen zonder regelmatige handmatige reiniging. Het begrip wordt toegepast op bouwmaterialen, glas, tegels, coatings, textiel en industriële oppervlakken waar vuil of biologische groei een rol speelt. Zelfreinigende technologieën berusten doorgaans op twee principes: waterafstoting en/of fotokatalytische afbraak.

Een eerste benadering maakt gebruik van oppervlaktehuid die vuil niet goed laat hechten en waardoor water druppels vormen die vuil meeneemt wanneer ze afdruipen (de lotus- of superhydrofobe werking). Een tweede aanpak maakt gebruik van fotokatalyse: bij blootstelling aan licht activeert een coating zoals titaniumdioxide reactive radicalen die organische verbindingen afbreken en micro-organismen inactiveren. Soms worden beide principes gecombineerd.

Toepassingen zijn onder meer zelfreinigend glas en gevels, dakbedekkingen, vloeren en tapijten met beschermende coatings, zonnepanelen en laboratorium- of medische oppervlakken waar hygiëne een rol speelt. Deze technologieën kunnen onderhoudskosten verlagen en het gebruik van chemische reinigingsmiddelen verminderen, maar de prestaties variëren met weersomstandigheden, vervuiling en slijtage. Oppervlakken kunnen na verloop van tijd minder effectief worden en vereisen af en toe onderhoud of vervanging.

Het concept is geïnspireerd door natuurlijke voorbeelden zoals het lotusblad en kreeg belangrijkere aandacht in de late 20e eeuw, met ontwikkeling van zowel hydrophobe als fotokatalytische coatings die vandaag de dag op uiteenlopende producten worden toegepast.