zaadkieming

Zaadkieming is het proces waarbij een zaad onder gunstige omstandigheden een latent embryo activeert en uitgroeit tot een kiemplant. Het proces begint meestal met imbibitie, het opnemen van water, waardoor enzymen geactiveerd worden en de reserves in het zaad worden afgebroken. Zodra de wortel (radikel) door de zaadhuid breekt, ontwikkelt zich de eerste scheut en verschijnt de jonge plant.

Kernvoorwaarden voor kieming zijn water, voldoende zuurstof en een geschikte temperatuur. Voor veel zaden geldt bovendien dat licht een rol kan spelen: sommige zaden kiemen beter bij licht, andere juist bij donker. Zaden kunnen ook dormant zijn, wat kieming tijdelijk verhindert ondanks voldoende vocht en temperatuur. Dormantie kan opgeheven worden door behandelingen zoals koude stratificatie, schorsing of beschadiging van de zaadhuid, of door specifieke triggers zoals vochtigheid of zuurstofspanning.

Kieming kan worden onderzocht met kiemingsproeven die de kiemingsgraad aangeven, doorgaans uitgedrukt als het percentage kiemende zaden na een vast proefduur onder standaardomstandigheden. Daarnaast worden kiemsnelheid en kiemkracht (vigour) beoordeeld. Zaadkieming is van groot belang in landbouw, tuinbouw en ecologie: het bepaalt de opkomst van gewassen, de zaadvoorraad en de herstelmogelijkheden van plantengemeenschappen. Problemen zoals veroudering, slechte bewaarcondities en ziekteverwekkers kunnen kieming belemmeren.