waarnemingsafstand

Waarnemingsafstand is de maximale afstand waarmee een waarnemer of instrument een prikkel of object betrouwbaar kan waarnemen onder specifieke omstandigheden. Het is daarmee geen vaste eigenschap van het object, maar een functie van de waarnemer, van de prikkel en van de omgeving.

Bij mensen hangt de waarnemingsafstand voor het zien af van de grootte en het contrast van het object, de belichting, de helderheid van de ogen en mogelijke afleiding. Voor gehoor geldt dat de waarneming afhankelijk is van het geluidsniveau, de frequentie en de achtergrondgeluidssituatie. Bij andere zintuigen of bij meetinstrumenten bepaalt de gevoeligheid en de instelling het bereik, zoals sensorafstand en ruisniveau.

In de ecologie en biologie wordt waarnemingsafstand veel gebruikt om data te correleren aan detectieprobabiliteit. De kans op waarneming neemt doorgaans af met toenemende afstand, waardoor vertekende veldwaarnemingen kunnen ontstaan als dat niet wordt gecorrigeerd. Een detectiefunctie beschrijft die relatie en wordt toegepast bij de analyse van occupancies of dichtheden.

Meetmethoden omvatten kalibratie met referentieobjecten, herhaalde waarnemingen, proefopnames en evaluaties van camera-traps om de detectiefunctie te schatten. In de praktijk is veel aandacht voor variatie in observergedrag en omgevingsfactoren die de waarnemingsafstand beïnvloeden.

Toepassingen variëren van natuurbewaking en beleid tot verkeersveiligheid en stedelijke planning, waar bekend is hoe ver waarneming nog betrouwbaar is en welke factoren dit beïnvloeden. Zie ook: zichtbaarheid, detectie, afstandsmeting.