voorbeeldsituatie

Een voorbeeldsituatie is een concrete, illustratieve situatie die gebruikt wordt om een concept, beleid of proces duidelijk te maken. Vaak is het hypothetisch maar realistisch, zodat betrokkenen zich kunnen verplaatsen in de context. Het doel is begrip te vergroten, discussie te stimuleren en beslissingsvaardigheden te oefenen.

In onderwijs en training wordt een voorbeeldsituatie ingezet om leerstof tastbaar te maken, reflectie aan te moedigen en evaluatie van vaardigheden mogelijk te maken. Ook in beleid, zorg, juridische onderwerpen en communicatie wordt het ingezet om complexiteit te verkennen zonder risico’s van echte gebeurtenissen. Het kan dienen als basis voor discussie, simulatie of analyse.

Kenmerken van een voorbeeldsituatie zijn onder meer een duidelijke setting (plaats en tijd), betrokkenen of rollen, een centraal probleem of dilemma, relevante factoren en randvoorwaarden, en vaak leidende vragen of taken. De lengte en mate van detaillering kunnen variëren afhankelijk van het doel.

Vergeleken met andere concepten zoals een casus of een vignette heeft een voorbeeldsituatie meestal een kortdurende, directe focus en is bedoeld om snel discussie op gang te brengen en hoefbesluitvorming te oefenen, terwijl een casus soms uitgebreider en realistischer kan zijn.

Voorbeeld: in een les over privacybescherming wordt een voorbeeldsituatie gepresenteerd waarin een schooladministrator iedereen vraagt om e-mailadressen te delen voor een nieuwsbrief. De discussie richt zich op privacyregels, toestemming en verantwoord gebruik van gegevens.