viskeusiteit

Viskeusiteit is een eigenschap van vloeistoffen die de weerstand tegen stroming beschrijft. In de mechanica van fluïden is het gedefinieerd als de verhouding tussen de toegepaste scheurspanning en de scheursnelheid; in veel toepassingen wordt gesproken over dynamische viscositeit η (of μ). De SI-eenheid van dynamische viscositeit is het Pascalseconde (Pa·s). De kinetische viscositeit ν is η gedeeld door de dichtheid ρ en heeft de eenheid m^2/s.

Bij Newtoniaanse vloeistoffen is η constant bij een gegeven temperatuur en onafhankelijk van de vervormingssnelheid. Bij niet-Newtoniaanse vloeistoffen hangt η af van de vervormingssnelheid en soms van de tijd; veelvoorkomende verschijnselen zijn afname van viscositeit bij hogere schuifsnelheden (shear-thinning) of toename bij hogere schuifsnelheden (shear-thickening).

Temperatuur heeft een sterke invloed: bij de meeste vloeistoffen daalt de viscositeit met toenemende temperatuur, terwijl voor gassen de viscositeit meestal toeneemt met temperatuur. De verhouding tussen dynamische en kinetische viscositeit geldt ook bij gasstromen voor karakterisering.

Metingen gebeuren met capillaire viscometers en roterende viscometers; de dynamische viscositeit kan ook worden afgeleid uit tijds- of breedtemetingen in andere proeven. Precisie en methode hangen af van het soort vloeistof en de gewenste nauwkeurigheid.

Belang en toepassingen: viscositeit is cruciaal bij het modelleren van stroming in leidingen en pompsystemen, bij smeermiddelen en lagers, bij verf en lijm, en bij vele vloeibare producten in voedsel en farmacie. Het begrip viskeusiteit is daarmee een sleutelparameter in transport, warmteoverdracht en energieverlies in technische systemen.