verwijt

Verwijt is een Nederlands woord met twee hooffuncties: als zelfstandig naamwoord en als werkwoord. Als zelfstandig naamwoord verwijst het naar een uiting van kritiek of beschuldiging gericht aan iemand wegens een fout of tekortkoming. Een verwijt kan zowel milder als sterker van toon zijn en komt voor in persoonlijke gesprekken, in de media en in politieke of juridische contexten. Het doel van een verwijt is meestal om de betrokkene bewust te maken van zijn of haar handelen en tot verantwoording of verbetering aan te zetten.

Het werkwoord verwijten betekent ‘iemand iets verwijten’: iemand beschuldigen of bekritiseren wegens iets wat als fout wordt gezien. Het vereist meestal een direct object, bijvoorbeeld: 'Hij verwijt haar het gebrek aan communicatie.' In passieve vorm kan men spreken van 'er wordt een verwijt gemaakt.'

Verwijt draagt doorgaans een morele of sociale oordelende lading en heeft invloed op de relatie tussen spreker en luisteraar. Een verwijt kan constructief zijn als het leidt tot verantwoording en verbetering, maar kan ook defensief of agressief overkomen als het te scherp of herhaaldelijk is. Synoniemen zijn onder meer kritiek, beschuldiging en aantijging, elk met nuances: kritiek is vaak minder persoonlijk dan een verwijt, terwijl een beschuldiging soms een juridische connotatie heeft. Verwijt is een gangbaar woord in zowel alledaagse taal als formele teksten.