vertrekkende

Vertrekkende is de tegenwoordige deelwoord van het Nederlandse werkwoord vertrekken. Het wordt gebruikt als bijvoeglijk naamwoord om aan te geven dat iemand of iets op dit moment vertrekt of op het punt staat te vertrekken. In het dagelijkse taalgebruik verschijnt het vaak in combinatie met een zelfstandig naamwoord, zoals vertrekkende reizigers, vertrekkende trein of vertrekkende schepen.

Formeel gezien is vertrekkende een present participle die wordt afgeleid van de stam van het werkwoord vertrekken door de uitgang -ende toe te voegen. Het kan zowel in enkelvoud als meervoud voorkomen en fungeert meestal als bijwoordelijke bijvoeglijk naamwoord. Voorbeelden: “De vertrekkende reizigers verzamelen zich bij Gate 3.” “Een vertrekkende trein vertrekt over tien minuten.” In zinnen waarin nadruk ligt op de handeling zelf, kan vertrekkende ook de huidige actie benadrukken.

Naast de bijvoeglijke functie kan het participium in sommige contexten ook als zelfstandig begrip fungeren in beschrijvende teksten, bijvoorbeeld in nieuwsberichten over transport of evenementen. Het tegenovergestelde tijdstype van vertrekkende is vertrokken, het voltooid deelwoord, dat verwijst naar de gebeurtenis in het verleden.

Afleiding en verwante woorden bestaan uit vertrek (het zelfstandig naamwoord voor vertrek) en vertrekken (het werkwoord zelf). Vertrekkende komt vooral voor in formele of geschreven taal, maar is ook gangbaar in verslaggeving en reis- of vervoerscommunicatie. Zie ook vertrek, vertrekken, reiziger.