verontschuldigend

Verontschuldigend is een Nederlands woord dat zowel als bijvoeglijk naamwoord als bijwoord kan worden gebruikt. Het verwijst naar een eigenschap of een wijze van spreken of handelen die excuses uitdrukt of verontschuldiging impliceert. Als bijvoeglijk naamwoord beschrijft het bijvoorbeeld een verontschuldigende toon of houding: een verontschuldigende glimlach, een verontschuldigende toon. Als bijwoord geeft het aan hoe iets gebeurt: hij sprak verontschuldigend.

Etymologie en betekenis. Het woord is afgeleid van het werkwoord verontschuldigen, dat means to apologize or excuse from blame. De vorm met -end vormt een tegenwoordig deelwoord/van het bijvoeglijke soort; daarmee ontstaat de betekenis ‘die excuses aanbiedt of laten zien dat men spijt heeft’.

Usage en nuance. Verontschuldigend wordt vaak gebruikt in beschrijvende teksten en in spraak om een gevoel van spijt of berouw over te brengen. De toon kan formeel zijn, maar is ook veelvoorkomend in informele communicatie. Het woord geeft doorgaans geen expliciete klacht of verweer, maar onderstreept de wens om ongemak te erkennen.

Voorbeelden. Voorbeeldzinnen: “Hij sprak verontschuldigend toen hij te laat was.” “Zij liet een verontschuldigende glimlach zien.” In combinatie met een zelfstandig naamwoord kan ook gezegd worden: “een verontschuldigende houding.”

Zie ook. Verontschuldiging, verontschuldigen, verontschuldigend taalgebruik.