verliesfactor

Verliesfactor is een term die in verschillende technische disciplines wordt gebruikt om de hoeveelheid energie die in een systeem verloren gaat te beschrijven. Het gaat meestal om een dimensionless verhouding die aangeeft hoeveel dissipatie er optreedt ten opzichte van de opgeslagen of ontvangen energie per cyclus of per signaalperiode. De exacte interpretatie kan per vakgebied verschillen, maar het centrale idee is energieverlies meten of evalueren.

In de elektrotechniek en materiaalkunde komt de verliesfactor vaak voor als de dielektrische verliesfactor, ook wel tan δ genoemd. Deze factor is de verhouding tussen de imaginaire en de reële component van de complex permittiviteit ε* = ε' − jε'' en geeft aan hoeveel van de aangelegde elektrische energie als warmte in het materiaal verloren gaat bij wisselspanning.

Ook in mechanische en akoestische systemen speelt de verliesfactor een rol. Bij visco-elastische materialen wordt vaak gesproken over tan δ = G''/G', waarbij G' de opslagmodulus en G'' de verliesmodulus zijn. Een hogere verliesfactor duidt op meer demping en op minder lange opslag van trillingsenergie.

De verliesfactor is doorgaans frequentie- en temperatuurafhankelijk en wordt gemeten met methoden zoals dynamische mechanische analyse (DMA), impedantie- of resonantie-metingen en impedantie-analyse in elektro- of akoestische systemen.

Toepassingen en belang: door de verliesfactor te kennen kan men materialen en componenten kiezen met de gewenste demping, warmteverlies en efficiëntie. Dit is relevant voor isolatiematerialen, kabelisolatie, geluidsdemping en verschillende elektrische en mechanische constructies.