vastlopen

Vastlopen is een Nederlands werkwoord dat meestal betekent dat iets niet verder kan bewegen omdat het vastzit, vastloopt of vast komt te zitten. De term wordt zowel in technische als in meer alledaagse contexten gebruikt. Het woord is afgeleid van vast (fixed, fixed in place) en lopen (to run or move).

In een technische of mechanische context verwijst vastlopen naar een mechanisme dat door wrijving, obstructie, slijtage, verkeerde afstelling of vervuiling niet meer kan doorlopen. Voorbeelden zijn een motor die weigert verder te draaien, een tandwielstelsel dat klemloopt of een bewegend onderdeel dat vastzet door ophoping van vuil of roest. Bij machines en gereedschap kan vastlopen leiden tot stilstand, oververhitting of schade aan onderdelen.

Ook in transport en dagelijks gebruik komt het begrip voor. Een trap of deur kan vastlopen, een fietsketting kan vastzitten, en een apparaat kan bij het starten of tijdens gebruik blijven hangen. In deze gevallen is urgent onderhoud of reparatie vaak nodig om het normale functioneren te herstellen.

In de informatica en software verwijst vastlopen naar een situatie waarin een programma of systeem niet meer reageert of niet verder kan gaan vanwege een deadlock, oneindige lus of resource-conflict. Het oplossen ervan omvat vaak herstarten, debugging, herontwerp van software, of het implementeren van timeouts en foutafhandeling.

Preventie van vastlopen bestaat uit regelmatig onderhoud en inspectie, smering en reiniging van mechanische delen, correcte afstelling en belasting, en bij software het gebruik van robuuste foutafhandeling, monitoring en resourcebeheer.