uitgedijd

Uitgedijd is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord en verleden deelwoord dat verwijst naar iets dat buiten zijn oorspronkelijke maat of omvang is uitgestrekt of vergroot. Het kan slaan op fysieke afmetingen (een uitgedijde raamopening), ruimtelijke configuraties (een uitgestijgte vleugel) of figuurlijk uitbreiden (een uitgedijde reikwijdte of netwerk). De term komt veel voor in technische, architectonische en literaire teksten en geeft duidelijk aan dat iets verder of uitgebreider is dan eerder.

In medische contexten kan het in oudere of descriptieve teksten voorkomen om dilaterende kenmerken te beschrijven, zoals uitgedijde vaten of pupillen. In moderne medische taal wordt vaker verwezen naar verwijding of dilatatie, afhankelijk van de structuur.

Taalgebruik en toon: uitgedijd klinkt neutraal en enigszins formeel; het is minder gebruikelijk in alledaagse spraak en komt vaker voor in geschreven of specialistische contexten. Het kan gecombineerd worden met zelfstandige naamwoorden die omvang of vorm aanduiden, zoals vorm, rand, netwerk of reikwijdte.

Etymologie: de vorm is een samengestelde constructie van uit- (uit) en een werkwoorddeel dat duidt op vergroting of uitbreiding; de precieze geschiedenis is verankerd in oudere Nederlandse grammaticale categorieën.

Zie ook: verwijden; uitzetten; uitspreiden; uitwaaieren; uitrekken.