uitgebuit

Uitgebuit is de voltooide deelwoordsvorm van het Nederlandse werkwoord uitbuiten en wordt gebruikt om aan te geven dat iemand of iets is uitgebuit, oftewel misbruikt of ten koste van diens belangen is gebruikt door anderen voor eigen voordeel. Het kan zowel predicatief als attributief worden toegepast: bijvoorbeeld “De werknemers zijn uitgebuit” (predicatief) en “een uitgebuite werknemer” (attributief). De term heeft een sterke negatieve connotatie en komt veel voor in discussies over arbeidsomstandigheden, mensenrechten en economische onrechtvaardigheid.

Het werkwoord uitbuiten betekent iemand of iets gebruiken voor eigen voordeel, meestal ten koste van de ander. Uitgebuit verwijst naar die toestand van misbruik, vaak in contexten als arbeid, grondstoffen of maatschappelijk onrecht. De vorm wordt in Nederlandse zinnen flexibel ingezet, met gebruik in zowel lidwoordelijke als naamwoordelijke constructies, bijvoorbeeld: “De middelen zijn uitgebuit” of “De arbeiders zijn uitgebuit door hun werkgever.”

Verwante termen zijn uitbuiting (zelfstandig naamwoord), uitbuiter (persoon die uitbuit), en exploitatie. Tegenhangers of antoniemen zijn onder meer rechtvaardig gebruik en eerlijke compensatie. In de sociale en juridische literatuur wordt uitgebuit doorgaans gekoppeld aan situaties waarin machtsongelijkheid of onrechtmatige exploitatie een rol speelt.