terugvalrisicos

Terugvalrisico is de kans dat iemand die een periode van herstel of verbetering heeft bereikt opnieuw terugvalt in oude patronen of symptomen. Het begrip wordt gebruikt in de verslavingszorg, de psychiatrie en de zorg voor chronische aandoeningen. In de klinische praktijk helpt aandacht voor terugvalrisico bij het plannen van preventie en langdurige ondersteuning.

Factoren die terugvalrisico beïnvloeden zijn onder te verdelen in statische factoren (niet snel veranderend, zoals geschiedenis van terugval, leeftijd bij aanvang van de aandoening, duur van de ziekte) en dynamische factoren (veranderlijk, zoals stress, cravings, slaapstoornissen, de aanwezigheid van triggers, sociale steun, copingvaardigheden, medicatietrouw en de beschikbaarheid van middelen).

Beoordeling van terugvalrisico gebeurt doorgaans door zorgprofessionals met een combinatie van klinische evaluatie, zelfrapportage en, indien relevant, gestructureerde instrumenten. Het doel is het identificeren van risicofactoren en het opstellen van een persoonlijk plan voor terugvalpreventie.

Preventie en management richten zich op het verkleinen van het risico door farmacologische behandeling waar nodig (bijvoorbeeld onderhoudstherapie bij verslaving of medicatie voor stemmingsstoornissen), psychologische interventies (relapse prevention, cognitieve gedragstherapie, motiveringsgesprekken) en sociale en omgevingsmaatregelen (ondersteunende netwerken, stabiele huisvesting, regelmatige follow-up). Het inzetten van nazorg en vroege signalering draagt bij aan tijdige interventie.

Terugvalrisico is dynamisch en kan variëren met veranderingen in behandeling, levensomstandigheden en steun. Een proactieve aanpak, afgestemd op de individuele situatie, is essentieel voor langdurig herstel.