temperatuurwijzigingen

Temperatuurwijzigingen zijn veranderingen in de gemeten temperatuur van lucht en oppervlakken op verschillende tijdschalen. Ze kunnen kortdurend zijn, zoals diurnale en seizoensgebonden variaties, of langdurig en trendmatig, wanneer de gemiddelde temperatuur over tientallen jaren wijzigt. In de klimaatwetenschap worden afwijkingen van een referentieperiode vaak als anomalieën uitgedrukt.

Metingen gebeuren in graden Celsius, meestal op basis van wereldwijde gemiddelden van oppervlaktetemperatuur. Voor analyse worden anomalieën berekend ten opzichte van een referentieperiode (meestal 30 jaar). Globale reeksen combineren met lokale metingen en, waar nodig, proxies.

Oorzaken zijn zowel natuurlijk als menselijk. Natuurlijke variabiliteit omvat El Niño/La Niña, zonneactiviteit en vulkanische gebeurtenissen. Langdurige trends ontstaan door menselijke emissies van broeikasgassen, veranderingen in landgebruik en andere activiteiten, die het aardoppervlak en de atmosfeer opwarmen. Lokale factoren zoals stedelijke hitte-eilanden kunnen regionale waarnemingen beïnvloeden.

Detectie gebeurt via historische observaties en proxygegevens (ijs, bomen, sediment). Klimaatmodellen helpen bij attributie en projecties onder verschillende emissiescenario's. Ze simuleren hoe het klimaat reageert op veranderingen en wat de kans is op extreme temperaturen.

Effecten zijn onder meer veranderingen in ecosystemen, landbouw en gezondheid, en wanneer extrema toenemen, kunnen infrastructuur en waterbeheer onder spanning komen te staan. Beleidsmaatregelen richten zich op mitigatie van emissies, adaptatie, en verbetering van weersverwachtingen en vroegwaarschuwingen.