taalgroep

Taalgroep is een term uit de taalkunde die een verzameling talen aanduidt die onderling nauwer verwant zijn aan elkaar dan aan talen buiten die groep. Een taalgroep ontstaat doordat talen afstammen van een gemeenschappelijke oudere taal en daardoor overeenkomsten vertonen in woordenschat, grammatica en fonologische veranderingen. In de hiërarchie van talen vormt een taalgroep een subtak van een grotere taalfamilie, die weer deel uitmaakt van nog bredere takken. Het begrip helpt bij het beschrijven van de stamboom van talen en bij het reconstrueren van proto-talen via de comparatieve methode.

Voorbeelden zijn onder meer de Germanische taalgroep binnen de Indo-Europese familie (Engels, Duits, Nederlands, Deens en andere Scandinavische talen); de Romaanse taalgroep (Spaans, Frans, Italiaans, Portugees, Roemeens); en de Slavische taalgroep (Russisch, Pools, Tsjechisch, Bulgaars, Serbo-Kroatisch). Binnen de Afroaziatische taalfamilie wordt vaak gesproken van de Semitische taalgroep (Arabisch, Hebreeuws, Amhaars, Aramees). Andere belangrijke groepen zijn bijvoorbeeld de Indo-Iraanse taalgroep en de Keltische taalgroep.

De identificatie van een taalgroep berust op het vergelijken van talen met de vergelijkende methode: regelmatige klankverschuivingen, overeenkomst in kernwoordenschat en grammaticale systemen, en gedeelde reconstructies van oudere fasen. Het gebruik van de term is niet altijd strikt uniform; sommige linguïsten maken onderscheid tussen taalgroep, subtak of subfamilie, afhankelijk van de mate van verwantschap en de scheidingstijd. Contextuele factoren zoals taalcontact en arealinvloeden kunnen ook invloed hebben op de classificatie en leiden tot verschuivingen binnen een groep.