Aramees

Aramees verwijst in eerste instantie naar de Arameeërs, een verzamelnaam voor Semitische sprekerstrekkingen in de Levant en noordelijk Mesopotamië die zich vanaf ongeveer de 11e tot 8e eeuw v.Chr. ontwikkelden tot diverse koninkrijken en stedelijke gemeenschappen, zoals Aram-Damascus en Hamath. De Arameeërs vormden geen uniforme etnische groep, maar een veelvormige verzameling cultuur- en politierelaties die langs handelsroutes en in stedelijke centra geconcentreerd waren. Ze raakten in contact met en werden beïnvloed door nabije volkeren zoals de Hittieten, Israëlieten en later de Assyriërs en Babyloniërs.

Taal en schrift speelden een centrale rol. Aramees werd een NW-Semitische taal die zich spreidde als lingua franca in groot delen van de Near East. Het kende verschillende dialecten en evolueerde over de tijd van Oud-Aramees naar Midden-Aramees en Laat-Aramees. Het Aramese schrift, afgeleid van het Phoenische alfabet, werd breed gebruikt voor administratie en literatuur en diende als basis voor latere scripts, waaronder het Syriac en verschillende vormen die invloed hadden op het Hebreeuwse alfabet.

Politiek en cultuur kenmerken de Arameeërs door hun stedelijke centra en handelsnetwerken. Ze onderhielden relaties met naburige rijken en droegen bij aan de administratieve praktijken van grote machten, zoals het Assyrische en het Perzische rijk. Door veroveringen en migratie vermengden Aramese elementen zich met andere bevolkingsgroepen, zodat Aramese talen en cultuur in toenemende mate verspreid raakten en een langdurige literaire en liturgische erfenis achterlieten.

In de moderne tijd verwijst de term Aramees/Arameeër vaak naar Aramese christelijke gemeenschappen en etnische-identiteitsbewegingen die in Syrië, Turkije en het gebied van de diaspora bestaan. Deze hedendaagse interpretaties lopen uiteen en onderscheiden zich van de historische Arameeërs van de oudheid.