stomataconductie

Stomataconductie, ook wel stomatale conductie genoemd, is de snelheid waarmee gaswisseling via de stomata van bladeren plaatsvindt. Het betreft de diffusie van kooldioxide van de atmosfeer naar de fotosynthetische cellen en de afgifte van waterdamp naar de lucht. In de plantenwetenschap wordt deze conductie meestal aangeduid met g_s en uitgedrukt in mol m^-2 s^-1.

Anatomie en mechanisme: stomata zijn poriën in het blad die bestaan uit twee sluitcellen (guard cells). De poreopening (de stomata) regelt de diffusie en kan snel worden vergroot of verkleind door veranderingen in turgor van de guard cells. De totale stomataconductie van een blad hangt af van de densiteit van stomata en van de gemiddelde aperture per pore.

Regeling en beïnvloedende factoren: licht stimuleert opensing, waardoor g_s toeneemt; hoge CO2-concentraties in de substomatische ruimte kunnen leiden tot sluiting; vochtstatus van de bodem en de luchtvochtigheid (vapor pressure deficit, VPD) hebben een sterke invloed; abscisic acid (ABA) en andere hormonen spelen een regiefunctie tijdens droogte. Temperatuur en plantensoorten bepalen ook de baseline conductance.

Metingen en toepassingen: g_s wordt vaak rechtstreeks gemeten met porometers of gasuitwissingssystemen (IRGA) waarin een blad in een chamber wordt geplaatst. In modellen (bijvoorbeeld Ball-Berry) wordt g_s gekoppeld aan fotosynthese A, omgevingsfactoren en huidig vochtigheidsverhouding. Deze metingen zijn belangrijk voor studies naar watergebruiksefficiëntie en klimaatresponsen van planten.

Belang: stomataconductie bepaalt zowel de waterafgifte via transpiration als de CO2-inname voor fotosynthese. Het speelt een centrale rol in ecologische processen, agronomische toepassingen en in het kader van droogtebestendigheid en klimaatverandering.