stemrechten

Stemrechten, ook wel stemrecht genoemd, is het recht om te stemmen bij besluitvorming. De term wordt in twee hoofdcontexten gebruikt. In de politiek verwijst stemrecht naar het recht van inwoners om te stemmen bij verkiezingen en referenda. In het bedrijfsleven verwijst stemrecht naar het recht van aandeelhouders of leden om mee te stemmen op vergaderingen van een onderneming of organisatie. De exacte regels en voorwaarden verschillen per rechtsgebied en context.

Politiek stemrecht: doorgaans is stemrecht gekoppeld aan burgerstatus en leeftijd. Veel landen hanteren een minimumleeftijd voor stemmen (vaak 18 jaar) en vereisen burgerschap. Lokale verkiezingen kunnen aanvullende criteria stellen, zoals woon- of verblijfsvereisten. Een streven in veel democratieën is universeel stemrecht, maar in sommige gevallen kunnen personen tijdelijk of permanent worden uitgesloten (bijvoorbeeld wegens strafrechtelijke veroordelingen, onbekwaamheid of bepaalde juridische beperkingen). Stemmen kan op verschillende manieren plaatsvinden, afhankelijk van het systeem (bijv. op papier, per brief of elektronisch).

Bedrijfsmatig stemrecht: in ondernemingen is stemrecht meestal gekoppeld aan eigendom van aandelen of lidmaatschap. Gewoonlijk levert elk stemgerechtigd aandeel één stem op de algemene vergadering, maar er kunnen aandelen zijn met meer of minder stemrechten of met geen stemrecht. Belangrijke besluiten zoals statutenwijzigingen, benoemingen in de raad van bestuur of fusies vereisen doorgaans een meerderheid of hogere drempels. De regels over stemrechten staan in de statuten, nationale wetgeving en governance-codes, en kunnen ook voorzien in volmacht (het delegeren van stemmen) of andere vormen van steminstructie.