standaardtest

Een standaardtest, vaak aangeduid als standaardtest, is een psychometrische test waarbij alle deelnemers onder identieke omstandigheden afnemen en waarbij de wijze van scoren uniform is toegepast. Doel is objectieve meting van prestaties, vaardigheden, kennis of aanleg, zodat resultaten eerlijk kunnen worden vergeleken tussen individuen, groepen en tijdstippen.

Kenmerken zijn onder meer gestandaardiseerde afnameprocedures, gestandaardiseerde scoring en het gebruik van norm- of criteriumreferentiële interpretaties. Bij normering vergelijkt men een scoringsverdeling met die van een representatieve normgroep, terwijl bij criteriumreferentie het behaalde niveau wordt vergeleken met vooraf vastgestelde criteria.

Standaardtesten worden in diverse domeinen ingezet, met name in onderwijs voor toetsing van leerresultaten, in de psychologische selectie en diagnostiek, en in arbeidscontexten voor selectie of loopbaanplanning. Voorbeelden zijn diverse schooltoetsen, cognitieve vaardigheidstests en beroepsgerichte aptitude tests. Een test kan multiple-choice-items, korte open vragen of performatieve opdrachten bevatten, maar de scoring blijft volgens vaste regels.

Voordelen zijn onder meer objectiviteit, efficiëntie en de mogelijkheid om statistische conclusies te trekken over grote groepen. Nadelen omvatten potentiële bias, culturele en taalgerelateerde barrières, en de mogelijkheid dat testen te veel gericht raakt op kortetermijnprestaties of op wat in de test is opgenomen, ten koste van bredere competenties.

Kwaliteitsbeheer in de ontwikkeling van standaardtesten vereist aandacht voor inhoudsvaliditeit, constructvaliditeit, betrouwbaarheid (zoals test-hertest en interbeoordelaarsbetrouwbaarheid) en de representativiteit van normgroepen. Goed uitgevoerde standaardtesten leveren betrouwbare informatie voor onderwijsbeleid, klinische diagnostiek en personeelsselectie.