smelpunten

Smelpunten zijn belangrijke eigenschappen van vaste stoffen die aangeven bij welke temperatuur deze overgaan in een vloeistof onder een gegeven druk, meestal 1 atmosferische druk. Voor zuivere kristallijne stoffen is het smeltpunt een scherp punt, maar bij onzuivere stoffen of mengsels ligt het omslaggebied breder over meerdere graden Celsius.

Meetmethoden variëren van eenvoudige tot geavanceerde technieken. De capillairmethode bepaalt het smeltpunt door een stof in een klein buisje te verwarmen en de temperatuur te observeren waarop het materiaal smelt. Differential scanning calorimetry (DSC) en differential thermal analysis (DTA) meten de warmteflow tijdens het opwarmen en leveren nauwkeurige smeltpunten en smeltprofielen. In kwaliteitscontrole en industrie wordt vaak een snelle bepaling uitgevoerd om puurheid en consistentie te controleren.

Invloedrijke factoren zijn onder meer zuiverheid en kristallisatiegraad. Onzuiverheden verlagen het smeltpunt en vergroten het smeltgebied. Mengsels kunnen eutectische temperaturen hebben, die lager liggen dan de smeltpunten van de afzonderlijke componenten. Druk heeft bij de meeste stoffen een beperkte invloed bij standaardomstandigheden, maar kan bij sommige stoffen (zoals ijs) de smelttemperatuur aanzienlijk beïnvloeden. Polymorfie, oftewel meerdere kristalvormen, kan leiden tot verschillende smeltpunten. De interne microstructuur en geschiedenis van verwerking spelen ook een rol.

Voorbeelden: ijs smelt bij 0°C bij 1 atm; natriumchloride smelt bij circa 801°C; ijzer smelt bij ongeveer 1538°C. Bij polymeren ligt vaak een breed smeltgebied boven een relatief lage smelttemperatuur.

Toepassingen omvatten kwaliteitscontrole, materiaalkeuze voor verwerking, bepaling van zuiverheid en controle tijdens metallurgische, keramische en farmaceutische processen.