smakeloos

Smakeloos is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat gebrek aan smaak aanduidt: letterlijk een verscheidenheid aan voedsel of drank dat weinig tot geen smaak heeft, maar figuurlijk ook iets wat als onsmaakvol, saai of slecht getint in smaak wordt beschouwd, zoals design, humor of decoratie.

Het begrip is afgeleid van smaak en het achtervoegsel -eloos, wat “zonder” betekent. In een culinair verband verwijst smakeloos naar neutrale, bedorven of weinig aantrekkelijke smaken. In bredere betekenis geldt het als kritiek op esthetische of sociale smaak: iets wordt als onsmaakvol of misplaatst ervaren. Het tegenovergestelde is smakelijk of smakvol, en men spreekt ook wel van goede smaak; uitdrukkingen als in slechte smaak vallen geven aan dat iets als onbehoorlijk of beledigend wordt gezien.

Gebruik en nuance: smakeloos kan zowel descriptief als evaluatief zijn. Het kan verwijzen naar hetgeen iemand eet of drinkt, maar ook naar reclame, kleding, humor of architectuur die als onzorgvuldig, plat of goedkoop wordt beschouwd. De tonaliteit is meestal kritisch; in sommige situaties wordt het als overdreven of hard gezien. In taalcontexten bestaan gerelateerde uitdrukkingen zoals in slechte smaak vallen en in goede smaak houden, die aangeven of iets sociaal aanvaardbaar of aangenaam wordt gevonden.

In vergelijking met andere talen heeft Nederlands een duidelijke tegenoverstelling met smakelijk/goed van smaak en een duidelijke link met het uitdrukken van smaak- en esthetische normen. Een gerelateerde term is het Duitse geschmacklos, die dezelfde betekenis draagt.