slokdarmmotiliteit

Slokdarmmotiliteit verwijst naar de gecoördineerde spiercontracties van de slokdarm die de doorgang van een gehemelte bolus van keelholte naar de maag mogelijk maken. De slokdarm bestaat uit kortdurende dwarsgestreepte spier bij het bovenste deel en gladde spier verder naar beneden, en wordt aangestuurd door het enterische zenuwstelsel met een belangrijke rol van de centrale regulatie. Bij slikken ontstaat primaire peristaltiek die de bolus voortbewaardt, gevolgd door secundaire peristaltiek als er achterblijvend materiaal is. De lagere slokdarm sfincter (LEs) ontspant tijdens de slik en sluit daarna weer om reflux tegen te gaan.

Een normaal proces vereist een soepele coördinatie tussen spiercontracties en LES-relaxatie. Verstoorde motiliteit kan leiden tot moeilijk slikken, terugvloei van voedsel of pijn op de borst. Belangrijke aandoeningen zijn achalasie (gedeelde beeld van gebrek aan LES-relaxatie en afwezige peristaltiek), esofagus-junctionale uitstroomobstructie (EGJOO), distale spasmen (pijnlijke, onregelmatige contracties), hypercontractiele slokdarm (jackhammer) en insufficiënte slokdarmmotiliteit (zwakke of onregelmatige peristaltiek). Vaak overlappen symptomen met refluxklachten en pijn bij de borst.

Diagnostiek richt zich op hoogwaardige manometrie van de slokdarm (high-resolution manometry) als de gouden standaard, aangevuld met endoscopie en beeldvorming zoals een röntgenbarium-slokdarmonderzoek om structurele obstructie uit te sluiten. Patiënten kunnen ook aanvullende tests ondergaan zoals pH-meting afhankelijk van refluxtherapiebehoeften.

Behandeling hangt af van de specifieke stoornis en de ernst. Levenstijladviezen en medicatie (bijv. medicamenteuze LES-relaxatie) zijn gangbaar voor milde klachten. Voor achalasie en vergelijkbare aandoeningen bestaan procedurele opties zoals dilatatie van de LES, chirurgische myotomie of perorale endoscopische myotomie (POEM). Individuele therapie wordt afgestemd op symptomatologie, testresultaten en patiëntvoorkeur.