schuldpreventie

Schuldpreventie is het geheel van beleid, maatregelen en praktijken dat is gericht op het voorkomen dat individuen of huishoudens in financiële problemen raken door schulden. Het gaat om vroegsignalering, educatie en ondersteuning voordat schulden ontstaan of escaleren, en draait om het versterken van financiële veerkracht in een samenleving.

Doel van schuldpreventie is om overmatige schuldenlast te voorkomen, betalingsproblemen te verminderen, en de toegankelijkheid tot betaalbare financiering en sociaal vangnet te waarborgen. Risicofactoren voor problematische schulden zijn onder meer lage inkomsten, werkloosheid, ziekte of gezondheidszorguitgaven, en een gebrek aan financiële geletterdheid.

Enkele belangrijke instrumenten zijn financiële educatie en budgetteren, vroegtijdige hulp bij betalingsachterstanden, en ondersteuning bij het afwegen van leningen en afbetalingsafspraken. Ook kan regelgeving rond consumentenkrediet en transparantie in aanbieders bijdragen aan schuldpreventie. Gemeenschappen en instellingen bieden vaak budgetcoaching, budgetbeheer en toegang tot laagdrempelige schuldhulpverlening.

In Nederland is schuldpreventie een verantwoordelijkheid van publieke en maatschappelijke organisaties, met gemeenten als spil voor schuldhulpverlening. Preventieprogramma's richten zich op vroegsignalering, educatie in het onderwijs en in wijken, en samenwerking met maatschappelijke organisaties. Het Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) biedt een formele route voor sanering van schulden bij langdurige onvermogen om te betalen.

Uitdagingen bij schuldpreventie zijn onder meer financiering, belemmeringen in samenwerking tussen instanties, privacy en gegevensuitwisseling, en de effectmeting van preventieve maatregelen. Succes ziet men in daling van schuldenlast, minder betalingsachterstanden en betere financiële zelfredzaamheid onder doelgroepen zoals studenten, werkzoekenden en alleenstaanden met lage inkomsten.