runtimeomgeving

Een runtimeomgeving, of runtime, is de omgeving waarin een programma tijdens uitvoering wordt uitgevoerd. Het omvat de softwarecomponenten, bibliotheken en interfaces waarmee de code kan draaien, en is meestal anders dan de onderdelen die tijdens compilatie of koppeling zijn gebruikt. De runtime biedt de faciliteiten die nodig zijn om het programma te laden, uit te voeren en te beheren.

Een runtimeomgeving levert verschillende services aan een programma, zoals geheugenbeheer (bijvoorbeeld garbage collection), dynamische koppeling en laden van modules, invoer/uitvoer en foutafhandeling. Daarnaast bepaalt de runtime welke API’s en systeemfuncties beschikbaar zijn en welke beveiligings- en isolatiemodellen van toepassing zijn. In veel gevallen draait de runtime in een virtuele machine of interpreter, of rechtstreeks op een besturingssysteem met beheerde uitvoeringsdiensten.

Voorbeelden van runtimeomgevingen zijn de Java Virtual Machine (JVM) en de .NET Common Language Runtime (CLR), die respectievelijk Java- en .NET-toepassingen uitvoeren. Ook talen zoals Python en JavaScript beschikken over een eigen runtime (interpreter of engine) die buiten de browser of in de browser kan draaien, zoals Node.js of een JavaScript-engine in een webbrowser. Andere contexten voor runtimes omvatten server- en toepassingenruntimes (bijv. PHP-runtime) en, in bredere zin, containers die een samenhangende uitvoeringsomgeving bieden.

De runtimeomgeving beïnvloedt portabiliteit, prestaties en beveiliging van software. Problemen zoals ontbrekende libraries, versieconflicten of configuratie-instellingen kunnen leiden tot runtime-fouten. Prestaties worden vaak beïnvloed door factoren als opstarttijd, geheugengebruik en garbage collection, en kunnen worden afgestemd via instellingen en versiebeheer.