relaisfunctie

Relaisfunctie verwijst naar de werking van een relais, een elektrisch apparaat dat een kring kan schakelen op basis van een elektrisch signaal. Het belangrijkste doel is het besturen van een hoogvermogen- of hoogstroomsignaal met een laagspanningssignaal, terwijl de besturingskring galvanisch gescheiden blijft van de schakelde kring.

Een relais bestaat doorgaans uit een spoel, een bewegend armatuur en een set contacten. De contacten hebben een gemeenschappelijk contact (COM) en meestal een normaal open (NO) en/of normaal gesloten (NC) contact. Bij inschakeling van de spoel wordt een magnetisch veld opgewekt, trekt het armatuur aan en veranderen de contactsituaties; bij uitschakeling keren ze terug. Deze werking biedt isolatie tussen beide kringen.

Relaisetypen variëren van electromechanische relais (EMR) met bewegende delen tot solid-state relais (SSR) zonder bewegende onderdelen. Andere varianten zijn reedrelays, latching-relays en optisch geïsoleerde relais. De contacten kunnen SPST, SPDT, DPDT en meer zijn, afhankelijk van het gewenste schakelschema.

Toepassingen en voordelen: relais maken het mogelijk om lage-energie schakelingen te gebruiken om hogere belastingen te sturen, zoals motoren, verwarming of verlichting. Ze bieden galvanische isolatie, bescherming tegen spanningsschocks en eenvoudige interfacing tussen verschillende spanningsniveaus. Nadelen zijn mechanische slijtage en beperkte levensduur bij frequent schakelen, trillingen en contactslijtage; SSR’s kennen leakage en bepaalde verliezen. Bij ontwerpkeuzes moeten spanning, stroom, het type contact en demping worden afgewogen.

Veiligheids- en ontwerpoverwegingen: gebruik bij inductieve lasten een flyback-beveiliging en kies een geschikte spoelspanning (bijv. 5, 12 of 24 V). Houd rekening met koelvermogen, mechanische montage en de toelopende belasting om betrouwbare werking te garanderen.