reflexsysteem

Het reflexsysteem verwijst naar de onderdelen van het zenuwstelsel die betrokken zijn bij reflexmatige acties. Een reflex is een snelle, onbewuste en stereotiep uitgevoerde reactie op een sensorische stimulus. Reflexen dienen onder meer tot bescherming, houding en homeostase.

Een reflexboog bestaat doorgaans uit een receptor die de stimulus opvangt, een afferente (sensorische) neuron dat signalen naar het centrale zenuwstelsel brengt, een integratiecentrum (meestal in het ruggenmerg of in de hersenstam), een efferente (motorische) neuron en een effector zoals een spier of een klier. Verwerking kan monosynaptisch zijn (twee neuronen en één synaps) of polysynaptisch (meerdere interneuronen, soms met inhibitie). De snelheid en de consistentie van de reactie hangen af van de aard van de boog.

Belangrijke categorieën zijn de somatische reflexen, die skeletspieren controleren (bijv. kniepeesreflex, achillesreflex) en de autonome of viscerale reflexen, die klieren of gladde spieren beïnvloeden (bijv. pupilreflex, gastro-intestinale reacties). Reflexen kunnen aangeboren zijn (onwillekeurig aanwezig bij de geboorte) of geleerd (geconditioneerde reflexen). De intensiteit en snelheid van een reflex kunnen variëren en worden beïnvloed door hogere hersengebieden.

In de klinische praktijk worden reflexen vaak getoetst om de werking van het perifere zenuwstelsel en het ruggenmerg te evalueren. Afwijkende reflexen kunnen wijzen op neurologische letsels, laesies of ziekteprocessen en helpen bij de diagnose en het localiseren van aandoeningen.